Kawa jest jednym z najpopularniejszych napojów na świecie i wiele osób nie wyobraża sobie rozpoczynać dnia bez jej dodającego energii kofeinowego efektu. Są jednak tacy, którym smak kawy nie do końca odpowiada, a także tacy, którzy z jakichś powodów – najczęściej zdrowotnych – muszą z niej zrezygnować. Co zatem pić zamiast kawy? Jakie inne napoje pobudzające są dostępne na rynku?
Życie w XXI wieku wymaga od większości z nas ogromnych zasobów energii i koncentracji: wyzwania zawodowe, obowiązki rodzinne, codzienne dojazdy do pracy, zakupy, sporty – wszystko to sprawia, że staramy się funkcjonować na pełnych obrotach od wczesnego rana aż do późnej nocy, pomagając sobie rozmaitymi napojami energetyzującymi. Najpopularniejsza alternatywa do kawy to oczywiście herbata, podobnie jak ona zawierająca kofeinę.
Kawa czy herbata – różnice
Teina vs. kofeina
Działanie teiny w herbacie nie jest jednak dokładnie takie samo, jak w przypadku kawy. Mimo że pod względem chemicznym jest ona dokładnie tą samą substancją co kofeina, to jednak uwalnia się znacznie wolniej niż ona i działa znacznie dłużej. Pijąc filiżankę espresso, poczujesz napływ energii niemal natychmiast, lecz będzie on dość krótkotrwały. W takiej sytuacji bardzo łatwo jest przedawkować kofeinę i narazić się na negatywne skutki jej działania: nerwowość, drżenie rąk, niepokój czy problemy ze snem.
Sięgając po filiżankę herbaty na pobudzenie, możesz natomiast liczyć, że wysoka sprawność myślenia i koncentracji będzie bardziej stabilna i utrzyma się przez dłuższy czas.
Szczególnie godna polecenia jest pod tym względem japońska sproszkowana zielona herbata, czyli matcha, która mimo mniejszej zawartości kofeiny niż kawa doda Ci około 4-6 godzin energii (w przeciwieństwie do 1-3, jakich możesz spodziewać się po wypiciu kawy).
Herbata pobudzająca zamiast kawy – jaką wybrać?
To, ile teiny znajdzie się w filiżance herbaty, zależy od kilku czynników:
- stopnia przetworzenia – im bardziej utlenione są liście herbaciane, tym większej zawartości teiny możesz się spodziewać w gotowym naparze,
- pory zbiorów – liście pochodzące z pierwszych, wiosennych zbiorów są zwykle bogatsze w teinę niż te zebrane późnym latem lub jesienią,
- rodzaju liści – młode pąki i listki z górnych partii krzewu sprawią, że Twój napar będzie zawierał większą ilość tej stymulującej substancji,
- stopnia zacienienia krzewów – herbata wyprodukowana z liści krzewów, które na kilka tygodni przed zbiorami były chronione od słońca, ma więcej teiny,
- czasu parzenia – im dłużej parzysz herbatę, tym więcej teiny zdąży się uwolnić i przedostać do naparu.
- Czarna herbata jest zwykle bardziej stymulująca niż zielona, biała lub żółta. Bardziej ekskluzywne herbaty, w których brakuje połamanych kawałków dużych liści, gałązek i ogonków, zawierają więcej teiny niż te tańsze.
- Herbaty, które się do tego nadają (np. oolong czy pu erh) spróbuj parzyć kilkakrotnie. Z każdym kolejnym parzeniem uwolni się więcej teiny z suszu.
Zawartość antyoksydantów i właściwości zdrowotne
Zastanawiając się, co wybrać zamiast kawy, zwróć uwagę nie tylko na zawartość teiny/kofeiny, ale również na substancje odżywcze, jakie daje dany napój. Jak pewnie wiesz, herbata – zwłaszcza zielona i biała – jest cennym źródłem przeciwutleniaczy o dowiedzionych naukowo różnorodnych właściwościach prozdrowotnych. Królową herbacianych antyoksydantów jest wspomniana wyżej japońska matcha. Pijąc matcha zamiast kawy, dostarczysz ich swojemu organizmowi w ilości nieporównywalnie większej, chroniąc go przed chorobami serca i układu krążenia, nowotworami i wieloma innymi problemami. Rodzaj przeciwutleniaczy zawartych w herbacie sprawia, że jej regularne spożywanie jest znakomitym sposobem na zrzucenie zbędnych kilogramów i utrzymanie zdrowej wagi.
Matcha, jak również każda inna zielona herbata pita zamiast kawy, pomoże Ci również walczyć ze stresem dzięki zawartości L-teaniny (substancji, której kawa nie posiada). Jest to związek organiczny z grupy aminokwasów wykazujący działanie uspokajające, zmniejszające stres i uczucie niepokoju, a także pomagający ustabilizować nastrój.
Co zamiast kawy – egzotyczna yerba mate
Nieco mniej znanym zamiennikiem kawy jest napar z liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego znany jako yerba mate. Jest on ulubionym napojem niektórych nacji południowoamerykańskich, zwłaszcza Argentyńczyków, Urugwajczyków, Brazylijczyków i Paragwajczyków.
Pity przez słomkę ze specjalnego naczynia, ten trawiasty napar o zielonkawym kolorze i nieco gorzkim smaku może zawierać podobne ilości kofeiny, co kawa. Yerba mate na pobudzenie jest zatem doskonałą alternatywą.
Yerba mate zamiast kawy doda Ci energii w podobny sposób jak herbata – wolniej i w bardziej zrównoważony sposób, nie wywołując bólu głowy, nerwowości ani nie przyspieszając tętna.
Co zamiast kawy – napoje typu cola
Zastanawiasz się, co jeszcze dodaje energii zamiast kawy? Kolejną opcją, z której możesz skorzystać, są napoje typu cola, które szczególnie dobrze sprawdzają się w upalne dni, kiedy zamiast gorącego naparu znacznie chętniej sięgamy po coś zimnego.
Coca-Cola, Pepsi oraz ich mniej znane odpowiedniki mają w swoim składzie kofeinę i to właśnie dlatego często witają na stołach pracujących w skupieniu, przemęczonych osób. Zawartość tej substancji jest w nich wprawdzie mniejsza niż w kawie, ale pite „jak woda” działają ze wzmożonym efektem.
Oprócz tradycyjnych napojów gazowanych o bursztynowym zabarwieniu rosnącą popularnością cieszą się napoje energetyzujące (tzw. power drinki) takie jak Burn, Red Bull, Tiger czy Black. Oprócz kofeiny mogą one zawierać taurynę, inozytol czy wyciąg z guarany – wszystkie o właściwościach pobudzających.
Decydując się zastąpić kawę colą lub energy-drinkiem zwróć uwagę na ich zawartość cukru – tego rodzaju napoje mogą go zawierać więcej, niż przypuszczasz. Nie zapomnij również o ryzyku „przedawkowania” kofeiny przy nadmiernym ich spożyciu. Chcąc zaspokoić pragnienie, lepiej wybierz zwykłą wodę.
Co zamiast kawy? Bezkofeinowe herbatki ziołowe i owocowe
Lekarz zalecił Ci zrezygnować z kawy ze względów zdrowotnych? Kofeina szkodzi Ci na żołądek, powoduje bezsenność i stany lękowe? A może jesteś w ciąży lub karmisz piersią i boisz się, że spożywana przez Ciebie kawa lub herbata zaszkodzi dziecku?
Polecamy przerzucić się na bezpieczne i smaczne herbatki ziołowe lub owocowe, które nie zawierają kofeiny ani teiny i mogą być pite o każdej porze dnia i nocy. Nie tylko doskonale nawodnią Twój organizm, nie uzależniając, ale również wspomogą Twoje zdrowie leczniczym działaniem ziół.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania dotyczące alternatyw dla kawy
Od której godziny powinienem unikać kawy?
Zaleca się, aby ostatnią filiżankę kawy wypić nie później niż 6 godzin przed snem, w przeciwnym wypadku jej efekt pobudzający może Ci przysporzyć problemów z zaśnięciem. Zdecydowanie lepszym wyborem na noc jest zielona herbata lub napoje bezkofeinowe.
Mam niskie ciśnienie. Czym oprócz kawy mogę go sobie podnieść?
Możesz w tym celu wypróbować dostępne na rynku suplementy kofeinowe. Pamiętaj również o przyjmowaniu dużej ilości płynów (wśród bezkofeinowych warto polecić napar z żeń-szenia) i wzbogaceniu swojej diety w potrawy bogate w witaminę B12 i folian.
