Spis treści
Pachnący Afryką, łagodny złocisto-czerwony napar rooibos to herbata inna niż wszystkie. Dzięki swoim wyjątkowym właściwościom cieszy się coraz większą popularnością na całym świecie. Można ją łączyć z najróżniejszymi dodatkami i pić o każdej porze dnia. Oto wszystko, co warto wiedzieć o tym egzotycznym napoju.
Rooibos – co to właściwie jest
W języku afrykanerskim „rooibos” oznacza „czerwony krzew”. To słowo wspaniale wyjaśnia, czym ta roślina tak naprawdę jest. Czerwonokrzew lub aspalat prosty – bo tak jej nazwa brzmi w języku polskim – to gatunek krzewu z rodziny motylkowatych rosnący w południowej i południowozachodniej części Afryki.
Krzew rooibos osiąga od pół do półtora metra wysokości i wygląda jak kępa trawy. Jego gałęzie i pędy mają czerwonawe zabarwienie, liście są wąskie, przypominające igły. W porze kwitnienia krzew pokrywa się niewielkimi, żółtymi kwiatami rosnącymi na pojedynczych szypułkach, z których wyrastają owoce w formie owłosionych strączków zawierających 1-2 ziarna.
Napar rooibos pity jest na południu Afryki już od stuleci i tam nadal występuje w stanie naturalnym. Do reszty świata trafił dzięki holenderskim osadnikom w RPA, którzy odkryli go na początku XX wieku.
Ze względu na rosnące zainteresowanie i potencjał zarobkowy czerwonokrzew rozprzestrzenił się również do innych regionów kontynentu, gdzie jest uprawiany w sposób masowy do celów komercyjnych.
Rooibos – herbata i jej sposób produkcji
Herbatę rooibos uzyskuje się zarówno z igieł, jak i gałązek zbieranych latem i wczesną jesienią po 18 miesiącach uprawy. Pędy czerwonokrzewu o długości około 50 cm są zrywane ręcznie, a następnie łączone w wiązki.
Zebrany rooibos jest potem maszynowo przycinany do tej samej długości, obijany, układany w stogi, a następnie poddawany fermentacji. Dzięki temu procesowi zebrane gałązki i liście czerwonokrzewu zmieniają kolor z zielonego na brązowo-rudy.
Po fermentacji wiązki są rozkładane na zewnątrz i pozostawione na 1-2 dni na słońcu do wysuszenia. Optymalna wilgotność, jaką powinny uzyskać przycięte gałęzie rooibos, to 10%.
Po zakończeniu suszenia wystarczy jeszcze tylko posiekać rooibos na małe kawałeczki, przesiać i zapasteryzować parą wodną. Tak powstały susz herbaciany jest dzielony na trzy różne kategorie (premium, wyborowa i standardowa) i przesyłany do pakowania.
W taki właśnie sposób produkowana jest czerwona herbata rooibos, która dzięki fermentacji nabiera charakterystycznego koloru i miodowo-orzechowego smaku.
Rooibos zielony to wersja niesfermentowana. Przy jej produkcji pędy czerwonokrzewu są siekane i poddawane dwudziestominutowemu suszeniu w specjalnym urządzeniu.
Herbata rooibos – właściwości
Napar z czerwonokrzewu jest tak pyszny, że niektórzy piją go dla samego smaku. Inni wybierają go jako alternatywę dla czarnej herbaty oraz ze względu na wyjątkowy skład i właściwości, i ponieważ herbata rooibos nie ma prawie żadnych przeciwwskazań.
To, co charakteryzuje herbatę rooibos, to przede wszystkim zupełny brak kofeiny, co czyni z niej zdrowszą – i nieuzależniającą – alternatywę dla innych rodzajów herbaty. W przeciwieństwie do nich rooibos pozbawiony jest również goryczy związanej z wydzielaniem tanin (garbników). Niemal całkowity brak tanin sprawia z kolei, że herbatę rooibos mogą bez problemu pić osoby wrażliwe na podrażnienia błony śluzowej żołądka.
Jakie składniki zawiera rooibos? Znajdziemy w niej przede wszystkim duże ilości polifenoli, czyli naturalnych przeciwutleniaczy zwalczających wolne rodniki i tym samym pomagających opóźnić proces starzenia się komórek. Warto wspomnieć, że zielony rooibos zawiera więcej polifenoli niż czerwony.
Badania na ludziach i potencjalne zastosowania zdrowotne i terapeutyczne pokazują, że rooibos może być stosowany jako środek leczniczy i wskazywany przez medycynę tradycyjną w leczeniu astmy, kolki, egzemy, bólu głowy, nudności i łagodnej depresji. Rooibos był również stosowany jako środek przeciwnadciśnieniowy, immunostymulujący, przeczyszczający, uspokajający i spazmolityczny, a także w leczeniu miażdżycy i cukrzycy.
Herbata rooibos na odchudzanie i na trawienie
Zawarte w czerwonokrzewie kwercetyna, orientyna i witeksyna mają zbawienne działanie na układ trawienny – rozluźniają go, łagodzą uczucie wzdęcia i bólu. Filiżanka parującego naparu rooibos może okazać się również pomocna na wypadek refluksu, zapalenia jelita cienkiego, skurczy żołądka i biegunki.
Ponadto picie herbaty rooibos pomaga zmniejszyć wydzielanie tzw. hormonu stresu, który powoduje napady niekontrolowanego głodu.
Co więcej, niesłodzony napar z czerwonokrzewu jest prawie zupełnie pozbawiony kalorii i może być spożywany zarówno na gorąco, jak i na zimno. Jest więc doskonałym zastępnikiem bardziej kalorycznych napojów, takich jak kakao, mleko, soki owocowe, koktajle mleczne czy napoje gazowane.
Rooibos herbata – właściwości przeciwbólowe
Dzięki zawartości polifenoli napar z rooibos ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jego regularne spożywanie może przynieść ulgę osobom cierpiącym na stany zapalne w organizmie, chorującym na reumatyzm, bóle głowy itp.
Antyalergiczne właściwości herbaty rooibos
Napar z czerwonokrzewu może również pomóc osobom cierpiącym na alergię. Zawarta w nim kwercetyna (bioaktywny związek roślinny) w naturalny sposób wstrzymuje wydzielanie histaminy – hormonu odpowiedzialnego za reakcje alergiczne takie jak wysypka, katar, zaczerwienienie oczu czy kaszel.
Herbata rooibos – działanie na serce
Afrykański czerwony napar ceniony jest na całym świecie za prozdrowotny wpływ na serce i układ krwionośny (zwiększa przepływ krwi i przeciwdziała zapaleniu naczyń krwionośnych). Dzięki zawartości flawonoidów wykazuje właściwości rozszerzające oskrzela. Oprócz tego pomaga zmniejszyć poziom „złego” cholesterolu, kontrolować ciśnienie i tym samym obniża ryzyko zatorów i zawału.
Rooibos – właściwości zdrowotne dla cukrzyków
Przeprowadzone w Japonii badania wykazały, że zawarty w naparze z rooibos polifenol o nazwie aspalatyna ma właściwości obniżające poziom cukru we krwi i zwiększające tolerancję insulinową. Regularne picie herbaty rooibos jest zatem zalecane osobom cierpiącym na insulinoodporność i cukrzycę, a także wszystkim tym, którzy chcą kontrolować poziom cukru.
Rooibos na problemy skórne
Przeciwutleniacze zawarte w naparze rooibos spowalniają starzenie się komórek, a to sprawia, że nasza skóra na dłużej zachowa swój młody wygląd. Występujące w rooibos hydroksykwasy znajdują również częste zastosowanie w kosmetyce i w leczeniu problemów skórnych takich jak trądzik czy wypryski.
W drogeriach i aptekach można znaleźć kosmetyki z ekstraktem z czerwonokrzewu. Nic jednak nie staje na przeszkodzie, aby zaoszczędzić na wydatkach i wypróbować ostudzony napar bezpośrednio na skórze.
Rooibos w ciąży
Picie bogatego w witaminy i minerały naparu z czerwonokrzewu jest zalecane kobietom w ciąży. Jest to doskonała alternatywa dla „prawdziwej” herbaty, która – ze względu na zawartość teiny – nie powinna być spożywana w tym okresie.
Rooibos a karmienie piersią? Podobnie jak przy ciąży, nie ma żadnych przeciwwskazań do jego spożywania. Wręcz przeciwnie, pomoże karmiącej matce zregenerować siły i wzmocni jej mleko w niezbędne składniki.
Herbata rooibos – jakie witaminy i minerały zawiera
To, że herbata rooibos ma właściwości lecznicze, wynika z dużej zawartości rozmaitych witamin i minerałów.
Co zawiera herbata rooibos?
- wapń,
- białko,
- żelazo,
- magnez,
- cynk,
- potas,
- mangan,
- miedź,
- kwas cynamonowy,
- witaminę C.
Herbata rooibos – przeciwwskazania
Czy oprócz wszystkich wymienionych wyżej zalet napar z rooibos ma jakieś działanie uboczne? W większości przypadków nie. Można się zatem cieszyć jego smakiem i aromatem bez obawy o żadne negatywne konsekwencje, nawet podając go małym dzieciom.
Do jedynych wyjątków należą:
- osoby przyjmujące antybiotyki – rooibos wykazuje pewne zdolności zwiększenia ich działania, co może być niekorzystne dla leczenia,
- osoby z niewydolnością nerek i wątroby – napar z czerwonokrzewu może dodatkowo obciążyć te organy;
- osoby cierpiące na zaburzenia hormonalne – rooibos może stymulować produkcję estrogenu.
Jak widać, rooibos wykazuje negatywne działanie tylko w bardzo specyficznych przypadkach i dla większości z nas jest zupełnie bezpieczny.
Pachnąca filiżanka herbaty, czyli jak parzyć rooibos?
Aby przygotowany przez nas napar z czerwonokrzewu wykazał się optymalnym aromatem i smakiem, dobrze wiedzieć, jak go przygotować.
Łyżeczkę suszu lub torebkę zalej gorącą wodą (najlepsza dla rooibos temperatura parzenia to około 95°C).
Pozostawi napar na około 3-5 minut, a następnie wyciągnij torebkę lub przecedź płyn. Twój rooibos jest gotowy do spożycia! Ze względu na brak tanin nie musisz się obawiać o parzenie rooibos – to, że nabierze gorzkiego smaku, zupełnie Ci nie grozi.
Zastanawiasz się, ile razy można parzyć rooibos? Zaleca się, aby nie używać tej samej mieszanki suszu więcej niż 2-3 razy, w przeciwnym wypadku nie poczujesz w pełni jego wyjątkowego smaku i aromatu.
Herbata rooibos – z czym się to pije?
Napar z czerwonokrzewu może być pity bez żadnych dodatków – jego lekko miodowy, ziemisty smak jest bardzo przyjemny dla podniebienia i wiele osób nie czuje potrzeby dodatkowego słodzenia. Niemniej jednak spożywanie rooibos może być jeszcze przyjemniejsze, jeśli wzbogacimy go o ulubione przyprawy, napoje lub zioła.
Rooibos świetnie smakuje z:
- mlekiem, jako swojego rodzaju late;
- cytrusami lub brzoskwiniami w wersji „ice tea”;
- odrobiną lawendy, mięty czy głogu;
- dodatkiem owoców egzotycznych takich jak mango czy marakuja.
Rozmaite „wariacje” naparu można oczywiście przygotować samemu, według własnego gustu. Warto jednak pamiętać, że na rynku dostępne są rozmaite mieszanki ziołowo-owocowe rooibos przygotowane na podstawie sprawdzonych receptur. Znajdź swoją ulubioną rooibos!
Herbata, a jednak niezupełnie. Przepyszny i egzotyczny rooibos od kilku już lat podbija serca Polaków, łącząc przyjemne z pożytecznym. Kochamy rooibos za działanie lecznicze, za bogactwo witamin i minerałów. Prozdrowotne właściwości herbaty rooibos to jednak nie wszystko – nie pijemy jej bowiem jak gorzkie ziółka, ale wybieramy dla czystej radości z unikatowego smaku. Co to jest rooibos? Rooibos to skąpana w słońcu Afryka!
FAQ: pytania i odpowiedzi dotyczące herbaty Rooibos
Herbata rooibos - ile dziennie można jej pić?
Napar z rooibos można pić bez żadnych ograniczeń (oczywiście w granicach zdrowego rozsądku i bez tuczących dodatków).
Czy rooibos odwadnia?
Ta obawa bierze się prawdopodobnie z powszechnej wiedzy o odwadniających właściwościach herbaty. Rooibos nie jest jednak tak naprawdę herbatą i nie zawiera kofeiny. Sięgając po filiżankę tego aromatycznego naparu, nie musimy obawiać się o odwodnienie organizmu. Wręcz przeciwnie – wypicie kilku filiżanek rooibos na dzień to doskonały sposób na nawodnienie organizmu.
Czy herbata rooibos jest moczopędna?
Swoje właściwości moczopędne herbata zawdzięcza kofeinie. Jako że rooibos jej nie posiada, trudno przypisać mu podobne działanie. Jednak dobre nawodnienie organizmu naparem rooibos na pewno pomoże zwiększyć częstotliwość wizyt w toalecie.
Rooibos dla dzieci - od kiedy?
Ze względu na brak kofeiny herbata rooibos nie ma właściwości pobudzających i przeciwskazań, i może być podawana dzieciom na zaspokojenie pragnienia już od szóstego miesiąca życia.
Rooibos zielony a czerwony – jaka jest między nimi różnica?
Zielona wersja herbaty rooibos zawiera większą ilość przeciwutleniaczy. Jest natomiast pozbawiona charakterystycznego, słodkawego smaku.
