Cywilizacja Inków zostawiła po sobie nie tylko bogate dziedzictwo kulturowo-językowe i owiany legendami złoty skarb, ale również tradycyjną medycynę opartą na ziołach i innych roślinach, z której do tej pory korzystają rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej i Środkowej. Jednym z ciekawszych „leków” używanych od stuleci w tamtym regionie świata jest lapacho, czyli napar z kory drzewnej rośliny o tej samej nazwie.
Wewnętrzna część kory Tabebuia impetiginosa – bo tak brzmi naukowa nazwa tego drzewa – posiada wiele udokumentowanych właściwości zdrowotnych (antyalergicznych, przeciwwrzodowych, przeciwreumatycznych i nie tylko). Ze szczególnym entuzjazmem mówiło się jakiś czas temu również o jej działaniu przeciwnowotworowym, chociaż do tej pory brak jest dowodów naukowych, które by to potwierdzały.
Lapacho herbata – pochodzenie
Drzewo lapacho występuje naturalnie w tropikalnym i subtropikalnym klimacie krajów karaibskich, Meksyku, Brazylii, Boliwii, Peru, Paragwaju, Nikaragui oraz części Argentyny.
Jest to wysoka roślina ozdobna z rodziny Tabebuja o pięknych różowych kwiatach, często spotykana w parkach i ogrodach i ceniona za odporność na plagi i choroby.
Herbatę lapacho – znaną również jako Pau d’arco, Tahuari, Ipe Roxo, Taheebo czy herbatę Inków – przyrządza się ze ściętych i zasuszonych kawałków wewnętrznej części kory tego drzewa. Gotowy do spożycia susz posiada brązowo-rude zabarwienie.
Samo drewno Tabebuia impetiginosa – o nieco żółtawym kolorze, ciężkie i wytrzymałe – wykorzystywane było głównie w przemyśle budowlanym i meblarskim.
WYJAŚNIENIE:
W przeciwieństwie do tego, co podają różne źródła internetowe, wykorzystanie kory drzewa Tabebuia impetiginosa nie stanowi zagrożenia dla lasów tropikalnych.
Po pierwsze, ścięta kora lapacho odrasta, a po drugie – ilość substancji odżywczych, jakie zawiera, wzrasta wraz z wiekiem drzewa. Kora młodych drzew nie jest zatem wykorzystywana, znacznie wartościowsza jest ta pochodząca z drzew co najmniej czterdziestoletnich.
Po początkowej masowej wycince lapacho w latach sześćdziesiątych spowodowanej zainteresowaniem jego domniemanymi właściwościami przeciwnowotworowymi założono sporą liczbę plantacji tego drzewa, gdzie pozwala się mu na spokojny wzrost bez narażania dziewiczych lasów deszczowych.
Lapacho – jak parzyć
Z kupioną herbatą lapacho w torebkach nie będziesz miał problemu – wystarczy zalać ją gorącą wodą zgodnie ze wskazówkami producenta. Jeśli jednak udało Ci się zdobyć luźny susz kory drzewa lapacho, możesz przyrządzić z niego herbatę w następujący sposób:
Jak parzyć lapacho?
- Wsyp 2 łyżki stołowe suszu do garnka i zalej litrem wody.
- Jeśli zamiast kawałków kory używasz sproszkowanej wersji lapacho, wystarczy jedna łyżka stołowa na litr wody.
- Doprowadź do wrzenia, a następnie gotuj na małym ogniu przez około 15 minut.
- W zależności od tego, jak mocny napar chcesz uzyskać, możesz od razu go odcedzić i przelać odpowiednią ilość do filiżanki lub też pozostawić do dalszego parzenia przez kolejne 15-20 minut.
- Gotowy napój powinien mieć miodowy kolor.
Z dobrodziejstw leczniczych lapacho można skorzystać nie tylko w formie naparu, ale również nalewki. Przygotowuje się ją według proporcji 1:5 (pięć gramów alkoholu na każdy 1 gram kory).
Inne ciekawe zastosowanie kory lapacho to dolanie naparu do leczniczej kąpieli. Aby ją przygotować, należy wlać litr naparu do wanny z ciepłą wodą (36-38 stopni Celsjusza). Czas leżenia nie powinien przekraczać 20 minut.
Lapacho – właściwości zdrowotne w tradycyjnej medycynie Ameryki Środkowej i Południowej
To, że kora z drzewa lapacho posiada właściwości zdrowotne, odkryli setki lat temu Indianie zamieszkujący ówczesne terytorium Boliwii, Peru, Paragwaju, Nikaragui i Brazylii. Do dzisiaj zdrapują ją i suszą, aby następnie wykorzystać w leczeniu takich dolegliwości, jak biegunka, gorączka, anemia, ból gardła, malaria, kiła czy zapalenie pęcherza.
Rdzenni mieszkańcy Ameryki Środkowej uważają lapacho za antidotum na ukąszenia węży, a także stosują jako środek odkażający przy rozmaitych infekcjach grzybiczych, bakteryjnych i wirusowych. Uzdrowiciele z Karaibów stosują ją do leczenia bólu zębów i bólu pleców, a także chorób przenoszonych drogą płciową.
Mimo że nowoczesna medycyna zachodnia nie potwierdza właściwości antynowotworowych lapacho, plemiona zamieszkujące tamtejsze terytoria od tysięcy lat używają naparu z jego kory również do leczenia białaczki czy raka macicy.
Lapacho i jej kora – działanie lecznicze potwierdzone przez medycynę zachodnią
To, co szamani plemion andyjskich i amazońskich wiedzą już od stuleci, znajduje potwierdzenie również w nowoczesnej medycynie.
Badania właściwości zdrowotnych lapacho zapoczątkował już w latach sześćdziesiątych Walter Radames Accorsi – profesor botaniki uniwersytetu San Paulo zainteresowany doniesieniami o cudownym działaniu antynowotworowym tej rośliny.
Analizą lapacho zajął się również botanik argentyński Teodoro Meyer, który jako pierwszy sporządził wywar z jego kory. Późniejsza współpraca z Narodowym Instytutem Raka w USA wprawdzie nie potwierdziła cudownego działania przeciwrakowego tej rośliny, ale wykazała szereg innych posiadanych przez nią właściwości zdrowotnych.
Związane są one głównie z zawartością lapacholu i – nieco później wyodrębnionego – β-lapachonu, a także innych występujących w niej fitosubstancji takich jak:
- furanonafitochinony,
- antrachinony (np. kwas antrachinono-2-karboksylowy),
- chinony,
- kwas benzoesowy,
- flawonoidy,
- dialdehydy cyklopentanowe,
- kumaryny,
- irydoidy,
- glikozydy fenolowe.
Według zestawienia przygotowanego przez naukowców wydziału Biotechnologii uniwersytetu Sungkyunkwan w Suwon (Korea Południowa) kora lapacho wykazuje potwierdzone właściwości lecznicze w takich dolegliwościach, jak:
- stany zapalne i reumatyczne (zachęcające wyniki badań na zwierzętach);
- wrzody żołądka i dwunastnicy (badanie przeprowadzone na szczurach wykazało zmniejszenie rozmiaru wrzodu po tygodniu stosowania etanolowego ekstraktu z lapacho);
- bakteryjne i grzybicze infekcje układu pokarmowego (badania in vitro wykazują, że β-lapachon wzmacnia działanie antybiotyków i zmniejsza obrzęk błony śluzowej);
- problemy metaboliczne (nadwaga, wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów czy insulinoodporność);
- choroby autoimmunologiczne (łuszczyca, choroba zwyrodnieniowa stawów, alergie czy nieswoiste zapalenia jelit);
- nadwrażliwość układu nerwowego (β-lapachon zmniejsza stan zapalny i chroni komórki mózgowe);
- dolegliwości skórne (stosowany zewnętrznie wyciąg z lapacho łagodzi trądzik, łupież i łojotok, a także przyspiesza gojenie się ran);
- problemy z oczami (zapalenie spojówki, zespół suchego oka, infekcje).
Herbata lapacho – właściwości przeciwnowotworowe
Pierwsze doniesienia o lapacho przedstawiały tę roślinę jako cudowny lek na raka. Niestety przeprowadzone do tej pory badania kliniczne nie potwierdziły jeszcze jej działania antynowotworowego. Mimo że brak jest w tej kwestii jednoznacznej opinii środowiska medycznego, analiza kory lapacho pod kątem leczenia raka jest nadal kontynuowana.
Okazuje się, że β-lapachon zawiera białka z rodziny STAT3 wykazujące bardzo obiecujące wyniki w leczeniu raka piersi, okrężnicy, szyjki macicy, prostaty, czerniaka czy białaczki. Od 2014 roku trwa również druga faza badań klinicznych AstraZeneca mających na celu wykazanie wpływu β-lapachonu na zatrzymanie rozwoju raka płaskonabłonkowego głowy i szyi.
Miejmy nadzieję, że kora drzewa lapacho faktycznie jest darem natury w leczeniu nowotworów i że najbliższe lata przyniosą tego potwierdzenie.
I am text block. Click edit button to change this text. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
Lapacho – skutki uboczne
Wprowadzając jakikolwiek nowy suplement do swojej diety, należy zachować ostrożność – i jeśli to możliwe – zasięgnąć opinii lekarskiej. Podobnie jest z herbatą lapacho. Mimo swoich licznych dobrodziejstw posiada ona również pewne przeciwwskazania.
Do najbardziej typowych (choć rzadko występujących) skutków ubocznych naparu z kory lapacho należą nudności, bóle brzucha i wymioty. Jeśli się pojawią, należy natychmiast zaprzestać jego spożycia.
Należy pamiętać, że zarówno lapachol, jak i β-lapachon są substancjami toksycznymi i ich niekontrolowane przyjmowanie może mieć poważne konsekwencje, zwłaszcza dla kobiet w ciąży (upośledzenia płodu).
W niektórych przypadkach nadmierne spożycie lapacho może również doprowadzić do zmniejszenia krzepliwości krwi. Zdecydowanie odradza się picie naparu osobom przyjmującym leki przeciwzakrzepowe.
***
Kora z drzewa lapacho to kolejny dar natury od tysiącleci wykorzystywany w leczeniu rozmaitych dolegliwości. Jej regularne spożywanie w postaci prostej do zaparzenia herbaty może poprawić Twoje zdrowie i uchronić Cię przed wieloma poważnymi chorobami. Pij ją jednak z umiarem i zwróć uwagę na nawet najmniejsze efekty uboczne.
FAQ: najczęściej zadawane pytania dotyczące fermentacji herbaty
Ile kosztuje susz z kory lapacho?
Korę lapacho można kupić w formie ściętych kawałków lub zmielonej. Jej cena waha się pomiędzy 10 a 15 złotymi za 100 gramów. Na rynku polskim dostępne są również suplementy z lapacho w cenie około 30 złotych za 100 sztuk.
Ile filiżanek herbaty lapacho mogę wypić na dzień?
Zaleca się, aby nie przekraczać dwóch filiżanek naparu dziennie (jedna rano i jedna wieczorem). W większych ilościach lapacho może wywołać niepożądane efekty uboczne (nudności, wymioty i biegunkę).
Czy herbata lapacho i jej kora zawierają kofeinę?
Nie, zarówno sama kora (w kawałkach lub zmielona), jak i napar lapacho są całkowicie pozbawione kofeiny i mogą być spożywane również przed snem.
Kora drzewa lapacho jest znacznie tańsza na Ebay niż w sklepach herbacianych i zielarskich. Czy warto skorzystać z okazji i ją tam kupić?
Zdecydowanie nie polecamy kupna herbaty Inków z niepotwierdzonych źródeł. Zdarza się, że zamiast wewnętrznej kory pełnej substancji leczniczych sprzedawane są opiłki pozostałe w tartaku po przeróbce drewna posiadające znacznie mniejsze właściwości lecznicze.
Jak poznać, czy kora drzewa lapacho jest wysokiej jakości?
O jakości kory lapacho i ilości zawartych w niej substancji leczniczych świadczy jej kolor. Wybieraj susz o jasnym zabarwieniu, bo właśnie taki uzyskiwany jest z najgłębszych warstw kory uważanych za najbardziej odżywcze.
