Wbrew swojej nazwie, herbata gunpowder nie ma zbyt wiele wspólnego z prochem strzelniczym. Domyślamy się, że raczej nie przypomina go smakiem, choć nieco wyższa zawartość kofeiny w porównaniu do innych zielonych herbat niektórym może tłumaczyć tę wybuchową nazwę. Tak czy inaczej, fanom wszelakich naparów polecamy zapoznanie się z tą smaczną i zdrową herbatą.
Wszystkie „prawdziwe” herbaty produkowane są z liści tej samej rośliny – Camellia sinensis, czyli herbaty chińskiej. To sposób przetworzenia suszu determinuje, jaki rodzaj naparu z niego powstanie. Herbata zielona gunpowder nie stanowi tu wyjątku, jednak jej metoda produkcji i interesujące właściwości sprawiły, że zaskarbiła sobie fanów na całym świecie. W niektórych miejscach stanowi nieodłączny element każdego przyjęcia.
Skąd wzięła się nazwa „gunpowder tea”?
Słowo „gunpowder” w języku angielskim oznacza proch strzelniczy. To dość nietypowa nazwa dla herbaty. Czyżby posiadała jakieś wyjątkowe właściwości przywodzące na myśl broń palną?
I tak, i nie. Gunpowder nie jest ani dużo mocniejsza, ani znacznie bardziej wyrazista w smaku od innych zielonych herbat. Tę wyjątkową nazwę zyskała dzięki swojej prezencji. Susz gunpowder tea tradycyjnie występuje w postaci maleńkich, ciasno zwiniętych kuleczek, które wyglądem przypominają właśnie kulki prochu strzelniczego.
Co więcej, kuleczki te rozwijają się w trakcie zaparzania – można powiedzieć, że „wystrzeliwują”, co jeszcze bardziej potęguje skojarzenie z bronią palną.
Historia herbaty przypominającej proch strzelniczy
Zielona herbata gunpowder jest o wiele starsza niż proch strzelniczy, z którym ją skojarzono. Przypuszcza się, że jej historia sięga VII wieku. Tak jak wiele innych rodzajów herbacianych naparów, była pita w ich kolebce, czyli w Chinach. Sposób jej wytwarzania pochodzi z prowincji Zhejiang (wschodnie wybrzeże Chin).
Oryginalna nazwa herbaty gunpowder to zhu cha, czyli „herbata perłowa”. Miano, które znamy dziś, zostało rozpowszechnione około XIX wieku, kiedy to brytyjscy handlarze zauważyli podobieństwo suszu do prochu strzelniczego.
Jak powstaje herbata gunpowder?
Gunpowder to herbata zielona. Oznacza to, że sposób zbierania i przetwarzania liści ma na celu wczesne zatrzymanie oksydacji, czyli utleniania – procesu odpowiedzialnego za brązowienie tkanki roślinnej i, w konsekwencji, uzyskanie odmiennego smaku naparu.
Zielone herbaty tradycyjnie poddaje się prażeniu lub działaniu pary wodnej – wysoka temperatura hamuje bowiem proces oksydacji. W przypadku gunpowdera procedura produkcyjna wygląda następująco:
- Więdnięcie. Świeże liście przeznaczone do produkcji herbaty gunpowder poddaje się więdnięciu przy gorącym powietrzu. Dzięki temu tkanka roślinna traci część wody i staje się wiotka, co ułatwia dalsze przetwarzanie.
- Poddawanie działaniu pary wodnej. Ten krok ma na celu powstrzymanie utleniania liści. Dzięki temu gunpowder zachowuje smak charakterystyczny dla zielonych herbat – słodkawy, delikatny i nieco trawiasty.
- Rolowanie. To właśnie ten etap sprawia, że herbata gunpowder zyskuje swój unikalny wygląd. Zwiędnięte i poddanie działaniu pary wodnej liście są rolowane w małe, ciasno zwinięte kuleczki. Obecnie robią to maszyny, choć najcenniejsze i najbardziej wykwintne herbaty gunpowder nadal są rolowane w tradycyjny sposób – ręcznie.
Zwijanie liści w kuleczki pełni funkcję ochronną. Dzięki zredukowaniu ich powierzchni są mniej podatne na utratę swoich właściwości podczas transportu i długotrwałego przechowywania.
Jakość gunpowdera można ocenić między innymi po jego wyglądzie. Dobrej jakości susz ma lśniące, malutkie, ciasno zwinięte kuleczki. Porozwijane liście i duże, luźne kulki mogą świadczyć o tym, że herbata jest gorszej jakości.
4. Suszenie. Gdy susz gunpowder jest już zwinięty, poddaje się go suszeniu. Dzięki temu jest w stanie wytrzymać długo, zachowując przy tym swoje właściwości.
Herbata gunpowder i jej dobroczynne właściwości
Nie od dziś wiadomo, że picie zielonej herbaty jest korzystne dla zdrowia i samopoczucia. Gunpowder także stanowi bogactwo cennych składników odżywczych i minerałów.
Zielony gunpowder jest przede wszystkim źródłem przeciwutleniaczy – katechin. Są to związki, które w ludzkim ciele pełnią funkcję ochronną. Redukują działanie wolnych rodników, chroniąc organizm przed różnego rodzaju chorobami, w tym nowotworowymi i degeneracyjnymi (np. choroba Alzheimera).
Herbata gunpowder to także źródło:
- magnezu,
- potasu,
- fluoru.
Czy herbata gunpowder zawiera kofeinę?
Wbrew obiegowej opinii herbaty zielone, tak jak i czarne, zawierają kofeinę. Właściwie należy w tym przypadku mówić o teinie, bo tak nazywa się związek występujący w liściach i naparach herbacianych. Z chemicznego punktu widzenia obie te substancje są jednak zbudowane tak samo i wykazują podobne właściwości.
Jedna filiżanka gunpowdera zawiera około 30-40 mg teiny.
Warto jednak mieć na uwadze to, że im lepszej jakości herbata, tym większe stężenie tego związku. To dlatego, że do produkcji najlepszego gunpowdera używa się młodych liści herbacianych z pierwszych zbiorów – te są natomiast bogatsze w teinę.
Gorszej jakości herbata produkowana ze starszych i bardziej utlenionych liści ma nieco mniejszą zawartość teiny. Nadal należy jednak pamiętać, że nie jest od niej całkowicie wolna. Zaleca się więc unikanie herbaty gunpowder przez kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz osoby nadwrażliwe na działanie kofeiny.
Jak parzyć gunpowder?
Parzenie herbaty gunpowder w jej niezmodyfikowanej wersji nie różni się zbytnio od parzenia innych zielonych herbat. Przede wszystkim nie używa się w tym przypadku wrzątku, lecz gorącej wody o temperaturze 80-85 stopni Celsjusza. Na jedną filiżankę herbaty wystarczy łyżeczka suszu i 2-3 minuty parzenia.
Gunpowder można zaparzać dwu- lub trzykrotnie. Napary z kolejnych parzeń będą delikatniejsze w smaku i mniej bogate w teinę.
Gdzie herbatę gunpowder pije się najchętniej?
Choć kolebka herbaty gunpowder to Chiny, wcale nie tam pije się ją najchętniej (choć oczywiście delektują się nią również Chińczycy).
Najbardziej znany wariant gunpowdera pochodzi z Maroko. Tam jego suszu używa się do przygotowywania tradycyjnego północnoafrykańskiego naparu z miętą, znanego jako herbata Touareg albo Maghrebi. Choć napój ten jest kojarzony z Marokiem, pije się go również między innymi w Algierii, Libii, Egipcie i Tunezji.
***
Gunpowder to nie bez powodu jedna z najpopularniejszych odmian zielonych herbat. Ten bursztynowy napar cechuje się łagodnym, ziołowym, lekko dymnym smakiem. Zachęcamy do skosztowania jej – gunpowder doceniają nawet osoby, które nie są wielkimi miłośnikami zielonych herbat!
FAQ: Najczęściej zadawane pytania dotyczące herbaty gunpowder
Kiedy lepiej nie pić herbaty gunpowder?
Ze względu na zawartość kofeiny w herbacie gunpowder zaleca się ostrożne jej picie dzieciom, kobietom w ciąży i karmiącym, osobom w podeszłym wieku oraz osobom cierpiącym na choroby, przy których spożycie kofeiny jest niewskazane.
Z czym można pić gunpowder?
Do herbaty gunpowder pasują takie dodatki, jak miód, cytryna, limonka, mięta czy cukier. Dwa ostatnie są zresztą składnikami tradycyjnego marokańskiego naparu wykorzystującego susz gunpowder.
