Miłośnicy herbat ziołowych słyszeli być może o dobrodziejstwach, jakie daje napar z morwy białej. Te niepozorne owoce – nieco przypominające wyglądem naszą rodzimą jeżynę czy malinę – a zwłaszcza liście pełne są substancji prozdrowotnych używanych w leczeniu cukrzycy, problemów z tarczycą, nadciśnienia czy choćby zwykłego przeziębienia. Nigdy nie słyszałeś o morwie białej? Odkryj ją zatem razem z nami.
Morwa biała – co to właściwie jest?
Morwa biała to krzew rosnący w stanie naturalnym w środkowych częściach Chin i Indii, skąd rozprzestrzenił się do krajów Ameryki Północnej i Południowej, a także Australii i niektórych krajów europejskich (w tym i Polski). Naukowa nazwa morwy białej to Morus alba. Roślinę zalicza się do grupy morwowatych, do której należą również takie drzewa owocowe jak figowiec, chlebowiec, brusonecja i żółtlica. Cechą charakterystyczną gatunków należących do tej grupy jest wytwarzanie soku mlecznego.
Morwa biała – liście
Krzew, a w zasadzie drzewo morwy białej, jest niezbyt wysokie – osiąga maksymalnie około 10-15 metrów wysokości. Jest łatwe w uprawie, lubi nasłonecznione miejsca i lekkie, piaszczyste lub gliniaste gleby. Dzięki swojej estetyce i kształtowi (od płaczącego po kulisty) drzewo morwy białej jest często wybierane jako ozdoba ogrodów i parków i ulic.
Morwa biała ma miękkie liście o owalnym kształcie, nieregularnym wcięciu blaszki i spiczastym zakończeniu. Na młodszych drzewach morwy osiągają one około 30 centymetrów długości, podczas gdy na starszych nie przekraczają zwykle 5-10 cm.
W umiarkowanych strefach klimatycznych młode listki morwy białej zaczynają pojawiać się w maju, w okolicach października nabierają intensywnego, żółtego koloru, a na zimę opadają. W strefach tropikalnych krzew morwy zmienia swoje cechy i staje się wiecznie zielony.
Morwa biała – czy jej liść jest jadalny?
Tak, to właśnie ta część rośliny zawiera najwięcej dobroczynnych dla zdrowia składników i to właśnie z liści morwy przyrządza się herbaciany napar.
Wieki temu liście morwy białej znajdowały również zastosowanie jako miejsce żerowania i pokarm dla hodowanych w Chinach jedwabników.
Morwa biała – owoce i kwiaty
Pora kwitnienia to dla morwy białej kwiecień i maj. Pokrywa się wtedy niepozornymi, białymi lub jasnoróżowymi kwiatami. Co ciekawe, kwiaty morwy białej są rozdzielnopłciowe. Podczas gdy męskie mają kształt wydłużonych, stożkowych kwiatostanów, te żeńskie są znacznie mniejsze i bardziej zaokrąglone. Do zapylenia kwiatów dochodzi przez wiatr przenoszący pyłki. Morwa biała nie wymaga zapylania krzyżowego.
Po zasadzeniu drzewo morwy zaczyna owocować zwykle po mniej-więcej dwóch-trzech latach. W przypadku zasiania na pierwsze owoce trzeba czekać dłużej (około 10 lat). Owoce rosną w zbitych kiściach po kilka sztuk i swoim wyglądem przypominają maliny.
Dojrzewając, zmieniają swój kolor od biało-żółtego po różowawy i czerwony, aby ostatecznie osiągnąć fioletowo-czarną barwę. Mimo że dojrzałe owoce morwy białej są jadalne, ich smak jest mdły i znacznie mniej atrakcyjny niż w przypadku innych odmian (czerwonej lub czarnej). Dojrzewają wyłącznie na drzewie, więc ich wcześniejsze zerwanie i przechowywanie nie jest najlepszą decyzją.
Czy owoce morwy białej są trujące?
Niedojrzałe owoce morwy białej, a także jej mleczny sok, są lekko toksyczne i ich spożycie może zakończyć się bólem żołądka. Kontakt ze skórą może wywołać wysypkę.
Biała morwa – zbiory
Liście morwy białej przeznaczone na herbatę powinny być zebrane w połowie maja, kiedy są jeszcze młode, zielone i bez objawów chorobowych. Właśnie w takim stanie zachowują większość swoich składników odżywczych. Ich zbiór najlepiej zaplanować na godziny poranne (po wyparowaniu rosy) lub wieczorne, kiedy temperatura jest na tyle niska, żeby opóźnić więdnięcie liści.
Młode liście morwy białej są zbierane ręcznie lub ścinane specjalnymi nożami i sekatorami, a następnie wkładane do pojemników (koszy, skrzynek itp.). Na bardziej przemysłową skalę zbierane są całe gałęzie, a nawet pędy. Po ich przetransportowaniu do magazynu liście rozkłada się luźno na równej powierzchni, tak aby jak najszybciej się schłodziły. Następnie pokrywa się je zmoczonymi w czystej wodzie płótnami, co pozwala im jak najdłużej zachować wilgoć.
Jak suszyć liście morwy białej? Zebrane i oczyszczone liście można suszyć na papierze lub tacy w przewiewnym i dobrze nasłonecznionym miejscu, lub też w piekarniku w temperaturze około 40 stopni przy lekko uchylonych drzwiczkach. Można również użyć suszarki elektrycznej. Po wysuszeniu liście są kruszone na małe kawałki i gotowe do przechowania na herbatę.
Morwa biała – właściwości lecznicze
W medycynie chińskiej morwa biała wykorzystywana jest od stuleci do leczenia najrozmaitszych dolegliwości. We właściwości lecznicze tej rośliny zaczynają wierzyć również zachodni naukowcy i lekarze, a napar z morwy białej cieszy się coraz większym zainteresowaniem konsumentów na całym świecie.
Jakie konkretnie właściwości ma morwa biała i na co pomaga napar z jej liści i owoców?
Morwa biała a cukrzyca
Jednym z powodów, dla których coraz częściej sięgamy po herbatę z morwy białej, jest jej zbawienny wpływ na cukrzycę. Substancje zawarte w liściach i owocach tej rośliny mają podobny wpływ na organizm jak leki na cukrzycę typu 2.
Jak konkretnie morwa biała działa na cukrzycę? Jej spożycie zmniejsza aktywność enzymów odpowiedzialnych za rozkład cukrów złożonych na proste, co sprawia, że nasz układ pokarmowy wchłania je wolniej i w ograniczonej ilości. Pomaga to utrzymać bardziej stabilny poziom glukozy we krwi i sprawia, że część spożytych węglowodanów zostaje wydalona z organizmu w formie niestrawionej.
Czy morwa biała obniża cukier we krwi?
Według przeprowadzonych badań picie naparu z 1 grama sproszkowanych liści trzy razy dziennie przez cztery tygodnie pozwala obniżyć poziom glukozy na czczo o 27%. Dla porównania, spadek glukozy uzyskany dzięki zażywaniu leku przeciwcukrzycowego Glibenklamid w dawce 5 mg dziennie przez taki sam okres to zaledwie 8%.
Osoby cierpiące na cukrzycę muszą zwracać uwagę na spożywane pokarmy i wybierać te o jak najniższym indeksie glikemicznym. Czy cukrzyk może pić morwę białą? Z jednej strony można uznać to za bezpieczne, jako że morwa biała suszona ma niski indeks glikemiczny (25).
Osoby insulinozależne i przyjmujące leki na cukrzycę powinny jednak zasięgnąć opinii lekarskiej, zanim zaczną się samodzielnie kurować herbatą z morwy białej.
Morwa biała na odchudzanie i poprawę trawienia
Te same składniki, które czynią z morwy białej doskonały suplement na cukrzycę, przychodzą z korzyścią osobom walczącym z nadwagą.
Morwa biała pomaga na odchudzanie, zmniejszając wchłanianie węglowodanów i cukrów i dzięki temu obniżając ilość spożytych kalorii. To z kolei pozwala na mniejsze odkładanie się tkanki tłuszczowej i łatwiejsze jej spalanie.
Co więcej, morwa biała ma też działanie hamujące apetyt, zwłaszcza na słodycze. Zbyt piękne, żeby było prawdziwe? Okazuje się, że nie!
Biała morwa i herbata z jej owoców wspierają odchudzanie również dzięki swoim właściwościom protrawiennym. Dzieje się to dzięki dużej zawartości błonnika, a konkretnie pektyn mających dobroczynny wpływ na pracę jelit. Jagody morwy białej pomagają pozbyć się wzdęć, zaparć i innych problemów z trawieniem.
Morwa biała na cholesterol i serce
Morwa biała ma zastosowanie także jako środek pozwalający obniżyć poziom tłuszczu we krwi, czyli, innymi słowy, uregulować poziom cholesterolu. Zawarte w owocach morwy pektyny (te same, które pomagają zrzucić kilka kilogramów) wiążą się w przewodzie pokarmowym z tłuszczem i obniżają jego wchłanianie.
Jak wiadomo, niższy poziom cholesterolu zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów z sercem, co oznacza, że przy regularnym spożywaniu herbata z morwy białej może ochronić nas przed miażdżycą, a w konsekwencji przed zawałem czy udarem mózgu.
Suszona morwa biała – właściwości przeciwnowotworowe
Na co jeszcze pomaga morwa biała? Napar z tej dobroczynnej rośliny wykazuje obiecujące rezultaty, jeśli chodzi o zapobieganie nowotworom. Podobnie jak w przypadku herbaty rooibos czy białej herbaty ma to związek z występującymi w morwie białej dużymi ilościami flawonoidów (przeciwutleniaczy).
Rodzaje flawonoidów zawarte w morwie białej to – służące również jako barwnik naturalny – antocyjany. Wywierają one pozytywny wpływ na neutralizację wolnych rodników i działają selektywnie na komórki rakowe, jednocześnie nie ingerując w komórki zdrowe.
Antocyjany zawarte w owocach morwy białej pomagają również w:
- uszczelnianiu naczyń krwionośnych;
- zmniejszeniu aktywność cyklooksygenazy COX-2 odpowiedzialnej za stany zapalne;
- profilaktyce chorób oczu takich jak jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej.
Oprócz antocyjanów morwa biała zawiera również resweratrol – związek chemoprewencyjny o silnych właściwościach antyoksydacyjnych coraz częściej stosowany w leczeniu różnych rodzajów raka.
Biała morwa – działanie wzmacniające układ odpornościowy
Osoby o niskiej odporności ucieszy zapewne informacja, że herbata z białej morwy wykazuje właściwości wspierające działanie systemu immunologicznego. Dzieje się tak dzięki dużej zawartości minerałów i witamin, zwłaszcza witaminy C.
Morwa biała – główne składniki odżywcze
Jakie minerały i witaminy zawiera morwa biała? W owocach tej rośliny znajdziemy:
– witaminę C,
– witaminę K1,
– witaminę E,
– witaminy z grupy B,
– potas,
– żelazo,
– miedź,
– cynk,
– mangan,
– wapń.
Morwa biała suszona i świeża – właściwości antybakteryjne i antyseptyczne
Na co jeszcze jest morwa biała? Okazuje się, że owoce tej rośliny, jak i napar z jej liści, mają dobroczynne działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne. Ekstrakt z tej rośliny niszczy bakterie typu Escherichia, Staphylococcus, Streptococcus i Bacillus, pomaga również w leczeniu wirusa opryszczki.
Morwa biała znajduje również zastosowanie jako środek antyseptyczny i herbata z niej, po przestudzeniu, może być używana do odkażania gardła i jamy ustnej.
Morwa biała a niedoczynność tarczycy
Morwa biała i herbata z jej owoców i liści wykazuje również właściwości wspomagające działanie tarczycy. Kobiety cierpiące na jej niedoczynność lub na chorobę Hashimoto mogą poczuć ulgę, pijąc napar z tej rośliny.
Morwa biała a tarczyca to bardzo istotny temat również w kontekście choroby nowotworowej. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, zawarte w owocach morwy antocyjany wykazują obiecujące rezultaty w leczeniu nowotworów, również raka tarczycy.
Morwa biała a trzustka
Suszona kora z drzewa morwy białej cieszy się rosnącym zainteresowaniem naukowym dzięki swoim potencjalnym właściwościom wspomagającym działanie trzustki.
Badania przeprowadzone w Indiach wykazują, że zawarte w korze morwy fitoskładniki wykazują działanie przeciwzapalne, co w połączeniu z pozytywnym wpływem flawonoidów może zapobiegać tworzeniu się cytokin odpowiedzialnych za chroniczne zapalenie trzustki.
Morwa biała – przeciwwskazania
Jeśli nigdy wcześniej nie miałeś do czynienia z tą rośliną, zastanawiasz się zapewne, czy morwa biała jest szkodliwa? Tego rodzaju obawy i wątpliwości są jak najbardziej zrozumiałe. Wprowadzając nowe składniki do naszej diety, zawsze lepiej się upewnić, niż zbytnio ryzykować.
Na co zatem szkodzi morwa biała? W zdecydowanej większości przypadków jest ona zupełnie bezpieczna w spożyciu. Niemniej jednak u niektórych ludzi może wywołać reakcje alergiczne w postaci zaburzeń jelitowo-żołądkowych lub wysypki.
Morwa biała a leki to również delikatny temat. Nie zaleca się picia herbaty z morwy osobom stosującym leki hipoglikemizujące. Zawarte w niej składniki mogą również nasilić efekty uboczne leków na obniżenie cholesterolu.
Morwa biała – skutki uboczne u kobiet w ciąży i karmiących piersią
Ze względu na swoje właściwości obniżające poziom cukru we krwi, morwa biała w ciąży nie jest zalecana, gdyż może zakłócić gospodarkę cukrową organizmu matki i płodu.
Podobnie jest w przypadku matek karmiących piersią – chęć spożywania herbaty lub preparatów z morwy białej powinna być najpierw skonsultowana z lekarzem prowadzącym.
Herbata z morwy białej – jak pić?
Gotowy susz z liści morwy białej zapakowany w indywidualne torebki i gotowy do zaparzenia można kupić supermarketach i sklepach zielarskich. Jak jednak samodzielnie przygotować napar z tej rośliny przy wykorzystaniu zasuszonych liści?
Herbata z morwy białej – sposób parzenia
− Zagotuj wodę, a następnie odstaw ją aż ostygnie do temperatury około 70-90 stopni.
− Wsyp do czajnika odpowiednią ilość suszonej morwy (2 łyżeczki na szklankę) i pozostaw do zaparzenia na około 3-5 minut.
− Odcedzony napar jest gotowy do spożycia.
Napar z morwy można również zrobić przy użyciu świeżych liści. Należy je umyć, zalać zimną wodą, a następnie gotować przez około 10-15 minut.
Osobom, które nigdy wcześniej nie próbowały herbaty z morwy białej, podpowiadamy, że susz z liści tej rośliny ma drzewny aromat nieco przypominający sencha i oolong. W trakcie parzenia napar nabiera lekkiego zapachu trawy pszenicznej i jasnomiodowego koloru. W smaku jest lekko słodki, z niemal nieodczuwalną nutą goryczy.
***
Morwa biała – na co pomaga, jak ją stosować i ile jeść? Pytań odnośnie do tej rośliny jest bardzo wiele. Mamy nadzieję, że udało nam się przekonać Was o jej wspaniałych właściwościach prozdrowotnych i że z mniejszą obawą sięgniecie po filiżankę tej roślinnej herbaty. Używana w Chinach od stuleci biała morwa teraz i nam oferuje swoje dobrodziejstwa.
FAQ
Zanim zdecydujemy się włączyć owoce morwy białej do diety naszego dziecka, lepiej skonsultować to najpierw z ich pediatrą, aby w ten sposób uniknąć możliwych reakcji alergicznych. W przypadku starszych dzieci morwa biała na ogół nie przysparza żadnych problemów. Co więcej, według tradycyjnej medycyny chińskiej herbata z pędów i liści morwy białej stymuluje wzrost.
Jak najbardziej. Z owoców morwy można robić konfitury, dżemy, soki i kompoty, a także wyborne nalewki i wino. Jeśli to, co mamy do dyspozycji to morwa biała suszona – przepisy co z niej zrobić łatwo znaleźć w Internecie.
Zaleca się, aby naparu z morwy białej na początku nie spożywać częściej niż 1-2 razy dziennie. Chcąc zwiększyć liczbę filiżanek na dobę, najlepiej robić to stopniowo, nie przekraczając 10 gramów suszu.
Jeśli chodzi o suplementy i gotowe preparaty z morwy białej, zalecana dzienna dawka to 4,5-18 mg.
Zaleca się, aby naparu z morwy białej na początku nie spożywać częściej niż 1-2 razy dziennie. Chcąc zwiększyć liczbę filiżanek na dobę, najlepiej robić to stopniowo, nie przekraczając 10 gramów suszu.
Jeśli chodzi o suplementy i gotowe preparaty z morwy białej, zalecana dzienna dawka to 4,5-18 mg.
