Dla przeciętnego Polaka Pu Erh jest pewnie najbardziej egzotyczną ze wszystkich herbat chińskich. Jej ciemne liście sprasowane w twarde, okrągłe ciastka bing cha znacznie odbiegają od tego, co zwykliśmy nazywać „dobrą” herbatą. No bo kto słyszał, żeby fermentować liście herbaciane?! Czy jednak wszystkie herbaty Pu Erh są fermentowane w taki sam sposób?
Przyzwyczailiśmy się uważać, że wszystkie czerwone herbaty Pu Erh są takie same. Nic bardziej mylnego. Okazuje się bowiem, że w tej grupie herbat istnieją dwa zupełnie odmienne rodzaje: Shu i Sheng. Opowiemy Ci dzisiaj, czym różnią się od siebie.
Shu Pu Erh vs. Sheng Pu Erh – podstawowa różnica
Tym, co odróżnia herbatę Shu od Sheng, jest właśnie sposób i moment fermentacji. Tłumacząc to najprościej: herbata Pu Erh w bardziej nowej i „komercyjnej” wersji Shu jest fermentowana na samym początku produkcji, podczas gdy w tradycyjnej wersji Sheng do fermentacji dochodzi w okresie leżakowania.
Ta kluczowa różnica w sposobie produkcji obu rodzajów Pu Erh sprawia, że na rynku herbat często można spotkać się z dodatkowymi określeniami Shu i Sheng.
Herbatę Shu Pu Erh często określa się jako dojrzałą, zakończoną lub ugotowaną, podczas gdy o Sheng Pu Erh mówi się, że jest surowa, niedojrzała, młoda lub – pod warunkiem, że do tego dochodzi – starzona, czyli leżakowana.
W zależności od tego, czy liście herbaty Sheng były poddawane starzeniu, czy nie, napar z niej może smakować bardzo podobnie lub całkiem inaczej niż napar Pu Erh Shu.
Czerwona Herbata Pu Erh Shu i Sheng – różne metody produkcji
Zastanawiasz się, jak konkretnie wygląda produkcja herbaty Pu Erh w obu jej wersjach? Przyjrzyjmy się szczegółowo jej dwóm metodom.
Sposób wytwarzania herbaty Pu Erh w wersji Sheng
Herbatę Sheng produkuje się głównie z dużych liści krzewów herbacianych odmiany assamica rosnących w prowincji Yunnan – największego producenta herbat Pu Erh. Tę „leżakowaną” wersję herbaty czerwonej wytwarza się w Chinach już od dawien dawna.
Skąd wzięła się jej receptura? Niektórzy przypisują ją zwykłemu zbiegowi okoliczności, jaki zaistniał w trakcie transportu herbaty z Yunnan do Tybetu. Placki herbaciane wystawione na długą podróż, zmienne warunki klimatyczne i pogodowe, deszcz i suszę oraz zimno i upał, ponoć zaczęły stopniowo fermentować i kiedy dotarły na miejsce miały już zupełnie inne właściwości i smak.
Oczywiście dumni ze swoich produktów Chińczycy z oburzeniem przyjmują taką wersję wydarzeń, twierdząc, że ostateczny produkt był dokładnie taki, jaki miał być.
Obecne metody produkcji Pu Erh Sheng obejmują: poddawanie zerwanych liści herbacianych chwilowemu działaniu pary wodnej, a następnie ugniatanie ich w dyski bing cha i zawijanie w papier ryżowy.
Tak przygotowane dyski „niedokończonej” herbaty Sheng – po chińsku nazywanej macocha – nie trafiają od razu do sprzedaży, ale leżakują w warunkach stymulujących powolną fermentację. Najlepszy ku temu klimat mają takie kraje, jak Hong Kong, Tajwan, Malezja i inne kraje południowo-wschodniej Azji.
Jak długo dojrzewa herbata Sheng Pu Erh?
W przeszłości za prawdziwie „dojrzałą” herbatę Sheng uważano taką, która leżakowała ponad 100 lat. Ze względów komercyjnych ten okres był stopniowo skracany i obecnie nawet trzyletni susz z tego rodzaju jest czasem sprzedawany jako dojrzały.
Jeśli chodzi o walory smakowe, uważa się, że najlepiej smakują te Pu Erh Sheng, które leżakowały co najmniej 10 lat.
Jakość herbaty Pu Erh Sheng i jej związek z leżakowaniem
Czas dojrzewania to tylko jeden z czynników decydujących o ostatecznym smaku herbaty wyprodukowanej metodą Sheng. Oprócz niego istotna jest również:
- jakość użytych liści – nieuszkodzone liście z dobrych krzewów pozwalają wytworzyć wysokiej jakości herbatę,
- stopień sprasowania – im ciaśniej ściśnięte liście herbaty, tym wolniejsze ich dojrzewanie,
- wielkość i kształt sprasowanej herbaty – duże, płaskie ciastka dojrzewają szybciej niż inne formy,
- przepływ powietrza – leżakując w zatęchłym, niewietrzonym pomieszczeniu herbata Sheng nabierze wilgotnego, nieświeżego zapachu,
- obce zapachy – herbata leżakująca w sąsiedztwie ostrych zapachów przesiąknie nimi,
- poziom wilgotności pomieszczenia – Sheng Pu Er dojrzewa szybciej w nieco wilgotnym powietrzu. Zbytnia wilgotność może jednak spowodować, że zacznie gnić,
- światło słoneczne – dojrzewającą herbatę Sheng należy przechowywać z dala od słońca, aby nie wyschła zbyt szybko.
Sposób wytwarzania herbaty Pu Erh w wersji Shu
Mimo że do produkcji „ugotowanej” Pu Erh w wersji Shu używa się tych samych liści assamica, to ich sposób przetwarzania wygląda zupełnie inaczej.
Fermentacja ma miejsce już na samym początku procesu produkcyjnego, tuż po podgrzewaniu i częściowym suszeniu. Tak spreparowane liście, jeszcze ciepłe i wilgotne, gromadzi się w specjalnym pomieszczeniu i układa w duże stosy.
Takie warunki podniesionej temperatury i wilgotności idealnie wspomagają mnożenie drobnoustrojów (bakterii, pleśni i drożdży), co prowadzi do stosunkowo szybkiej fermentacji liści (zupełnie jak w przypadku kompostu).
Cały ten proces nazywa się „wodui” i trwa około dwóch miesięcy. W jego trakcie liście są regularnie mieszane specjalnymi widłami, co ma zapewnić jednakowy stopień fermentacji całego stosu.
Równolegle z fermentacją trwa również oksydacja liści, czyli ich utlenianie i naturalne brązowienie.
W przeciwieństwie do wersji Sheng, przed prasowaniem liście Shu są już zupełnie sfermentowanie. Po nadaniu im odpowiedniego kształtu i zapakowaniu trafiają do natychmiastowej sprzedaży i są gotowe do konsumpcji.
CIEKAWOSTKA:
Herbaty produkowane według metody Shu były pierwotnie poddawane tylko częściowej fermentacji, aby mogły potem „dojrzeć” w trakcie starzenia.
Ze względu na rosnący popyt na herbaty czerwone, z początkiem XXI wieku zaniechano tej czasochłonnej metody i zastąpiono ją znacznie szybszą całkowitą fermentacją, po której Pu Erh Shu jest gotowa do spożycia.
W obu przypadkach celem, jaki próbują osiągnąć producenci herbaty Shu Pu Erh, jest jak największe podobieństwo smaku i zapachu do tradycyjnej Sheng.
Jak smakują Shu i Sheng Pu Erh tea?
Tradycyjny niesfermentowany Pu Erh Sheng po zaparzeniu jest nieco cierpki, trawiasty i odświeżający, o jasnozielonym kolorze. Posiada charakterystyczny zapach suszonych owoców.
Smak herbaty Sheng zmienia się w zależności od czasu leżakowania, z upływem czasu gubiąc swoje cierpkie nuty. Determinuje go również miejsce i warunki, w jakich dojrzewają dyski. Podobnie jest z aromatem – raz można w nim wyczuć kamforę, innym razem odrobinę mięty, żeń-szenia czy głogu.
Z pozoru intensywna herbata Pu Erh Shu ma natomiast łagodny, nieco ziemisty i lekko słodki smak oraz dość gęstą konsystencję. Jej napar jest bardzo ciemny, na pierwszy rzut oka przypominający kawę. Jeśli chodzi o aromat Shu Pu Erh, wyczujesz w nim nuty suszonych śliwek, grzybów, orzechów, opadłych liści i kory drzewnej.
PAMIĘTAJ:
Dobrej jakości Shu powinien przypominać smakiem dojrzały Sheng. Jego złą jakość poznasz po mętnym naparze i kwaśnym, nieco rybnym smaku.
Pu erh Shu i Pu Erh Sheng – kofeina
Zastanawiasz się, która wersja herbaty Pu Erh ma więcej kofeiny? Spróbujemy odpowiedzieć Ci na to pytanie, wyjaśniając, od czego zależy zawartość tej substancji.
- Wiek liści – herbata wytworzona z młodych liści i pąków zawiera więcej kofeiny niż ta, do której produkcji użyto starszych liści zebranych późnym latem lub jesienią. Tradycyjna herbata Sheng, produkowana według odwiecznej metody, zawiera zwykle większą ilość młodych liści niż herbata Shu.
- Czas leżakowania – im dłużej dojrzewa herbata Pu Erh, tym wyższy poziom kofeiny może osiągnąć.
- Fermentacja – proces fermentacji, jakiemu podlega herbata Shu, przyczynia się do wzrostu zawartości kofeiny.
- Czas i temperatura parzenia – jeśli chcesz, żeby Twój napar Pu Erh nie zawierał zbyt dużo kofeiny, skróć czas parzenia i odczekaj, aż wrzątek nieco się schłodzi, zanim zalejesz nim susz.
Porównując przeciętnej jakości Pu Erh, możesz się zatem spodziewać, że „ugotowana” wersja Shu będzie działała bardziej stymulująco niż Sheng.
Z drugiej strony, leżakująca wiele lat i wytworzona z dużej ilości młodych pąków herbata Sheng może ostatecznie osiągnąć poziom kofeiny przewyższający Shu.
Shu Pu Erh vs. Sheng Pu Erh – korzyści dla zdrowia
Mimo że obie wersje Pu Erh wykazują właściwości prozdrowotne, „ugotowana” Shu działa na nasz organizm nieco inaczej niż powoli dojrzewająca Sheng.
Stosunkowo szybka fermentacja herbaty Shu sprawia, że jest ona bogata w naturalne probiotyki, które chronią i pomagają odbudować nasz przewód pokarmowy. Ten rodzaj Pu Erh zawiera również wiele aminokwasów, minerałów i pierwiastków śladowych wspomagających normalne funkcjonowanie naszych organów.
„Surowy” Sheng Pu Erh jest natomiast niezwykle bogaty w polifenole, substancje o silnym działaniu przeciwutleniającym. Badania potwierdzają ich dobroczynny wpływ na gospodarkę tłuszczową organizmu, profilaktykę nowotworową i antyzawałową oraz wiele innych właściwości prozdrowotnych.
CIEKAWOSTKA
Uważa się, że herbata Pu Erh jest doskonałym lekarstwem na kaca. Warto ją zatem wypróbować po zakrapianej imprezie.
***
Jak widzisz, nie wszystkie herbaty Pu Erh są takie same. Kiedy ktoś poczęstuje Cię ciemnym, brązowo-czerwonym naparem, pamiętaj, że jest to sfermentowana wersja Shu. Jeśli natomiast filiżanka napełni się znacznie jaśniejszym, złocistym naparem możesz być pewien, że jest to surowy Sheng wymagający wiele lat leżakowania.
Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza potwierdzony badaniami potencjał niebieskiej herbaty w ochronie przed rakiem piersi.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania dotyczące herbaty Pu erh Shu i Pu Erh Sheng
Niestety w naszych polskich, ogrzewanych centralnie i coraz częściej klimatyzowanych mieszkaniach i domach nie dojdzie do powolnej fermentacji młodej Pu Erh.
Nie, może ona być prasowana również w innej formie i przybierać kształt gniazda, cegły, kwadratu, grzyba czy kuli. Możesz ją również kupić w formie luźnego suszu.
Najłatwiej rozróżnić je po kolorze. Surowe liście herbaty Sheng mają nieco jaśniejszy, zielono-brązowy kolor, podczas gdy sfermentowany susz Pu Erh Shu jest znacznie ciemniejszy, niemal czerwony (stąd zresztą pochodzi nazwa herbaty Pu Erh używana w krajach zachodnich).
Cena herbaty Sheng najczęściej przewyższa koszt jej siostry Shu. Stoi za tym znacznie dłuższy okres produkcji oraz używanie lepszej jakości liści pochodzących z krzewów uprawianych bez dodatku pestycydów.
Tak, oba rodzaje herbaty Pu Erh przygotowuje się w podobny sposób. Odcięty kawałek dysku zalewa się wodą o temperaturze 85-99 stopni Celsjusza. W obu przypadkach zaleca się kilkukrotne, ale krótkie parzenie, co pozwoli uniknąć zbyt gorzkiego smaku naparu.
